Βιβλιογραφία

 

Βιβλιογραφικά Στοιχεία

[Στὴ θέση αὐτὴ δίνονται τὰ βιβλιογραφικὰ ἐκεῖνα στοιχεῖα, ποὺ δὲν ὑπάρχουν στὸ κείμενο καὶ στὶς ὑποσημειώσεις τοῦ μελετήματός μου (ὄχι ἐπειδὴ δὲν ἄξιζαν νὰ συμπεριληφθοῦν ἐκεῖ, τουλάχιστον μερικὰ ἀπ’ αὐτά, ἀλλὰ ἐπειδὴ προέκυψαν ἀπρόοπτα ἀπὸ διάφορες πηγὲς κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐπεξεργασίας τῆς ὕλης καὶ στὴν πορεία τῆς προετοιμασίας τῆς ἔκδοσης) καὶ ἀφοροῦν κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος τους στὴν ποίηση τοῦ Τάσου Ζερβοῦ (ποὺ κι αὐτὰ εἶναι ἀναπόφευκτα ἐλλιπῆ, ἀφοῦ λείπουν κυρίως ἡμερομηνίες), γιὰ τὴν ἐνημέρωση τοῦ ἀναγνώστη, ἀλλὰ καὶ τὴ διευκόλυνση τοῦ μελλοντικοῦ μελετητῆ κι ἑρευνητῆ τοῦ ἔργου τοῦ ποιητῆ καὶ τοῦ ἐκπονητῆ μιᾶς ἄρτιας βιβλιογραφίας του. Ἡ συνήθεια τοῦ ἴδιου νὰ μὴ φυλάει πολλὰ ἀπ’ τὰ ἀποκόμματα ἐφημερίδων καὶ περιοδικῶν, τὰ ἀνυπέρβλητα ἐμπόδια στὸ νὰ βροῦμε, ἐγὼ καὶ οἱ οἰκεῖοι του, κάποια ἄλλα ποὺ ξέραμε ἢ μάθαμε πὼς ὑπῆρχαν, προσδίδουν στὴν προσπάθεια αὐτὴ σχεδὸν τὸν χαρακτήρα τῆς περιπέτειας καὶ τῆς ἐρασιτεχνικῆς ἀναζήτησης χωρίς, πρὸς τὸ παρόν, ἀξιώσεις ἐπιτημονικῆς πληρότητας. Ὑπὸ τὴν ἔννοια αὐτὴ καταγράφονται, ἀναγκαστικὰ κάπως ἀνορθόδοξα, καὶ προφορικὲς πληροφορίες (γιὰ ὁμιλίες, ἐκπομπὲς κλπ.), ποὺ δὲν καλύπτονται πάντα ἀπὸ γραπτὲς μαρτυρίες, ἐνῶ μερικῶν ἀπ’ τὶς πληροφορίες αὐτὲς ἡ ἐπιβεβαίωση ἐκκρεμεῖ. Ἴσως λοιπὸν ἔτσι, σὰν ἕνα εἶδος ἀποζημίωσης γιὰ τὴν ἀδυναμία αὐτή, τὸ μέρος τοῦτο τοῦ «Ἐπίμετρου» νὰ ἀποκτᾶ μιὰ οὐσιαστικότερη τῆς φιλολογικῆς σημασία, ἀφοῦ μετατοπίζει τὸ βάρος τοῦ κριτικοῦ σκέλους τοῦ μελετήματος ποὺ προηγήθηκε ἐξισορροπώντας καὶ γεφυρώνοντας κάποια ἀρκετὰ σημαντικὰ ἀπέχοντα μεταξύ τους χρονικὰ διαστήματα καὶ ἀποσυμφορώντας τὴν πληθώρα τῶν σχολίων καὶ τῶν κρίσεων κατὰ τὴν ἐποχὴ τῶν πρώτων του ἐμφανίσεων.]

page 007ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΕΣ

  1. Χάρη Πάτση Μεγάλη Ἐγκυκλοπαιδεία τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας, τόμος 6ος, Ἐκδοτικὸς Οἶκος Χάρη Πάτση Ε.Π.Ε., Ἀθήνα χ.χ. 1970;]. Στὶς σσ. 624-625 σύντομο βιογραφικό, βιβλιογραφικὸ καὶ κριτικὸ σχόλιο τοῦ Στέλιου Γεράνη καὶ ἀνθολόγηση τῶν ποιημάτων «Τὸ “San Antonio”», «Καταγωγὴ» (ἀπὸ τὴ συλλογὴ Μορφὲς καὶ σύμβολα) καὶ «Μνήμη τῆς θάλασσας».
  2. Βιογραφικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία Ἑλλήνων Λογοτεχνῶν. Σύνταξη-ἐπιμέλεια ὕλης Δ. Π. Κωστελένος, Ἐκδόσεις Ἀφοὶ Κ. Παγουλάτου, Πανεπιστημίου 56, Ἀθήνα χ.χ., τόμοι τέσσερις. [Ὁ «Πρόλογος» τοῦ ἐπιμελητῆ τῆς ἔκδοσης στὸν 1ο τόμο φέρει ὡς ἡμερομηνία «Μάρτης ‘76», ἐνῶ οἱ χρονολογίες θανάτου ὁρισμένων λογοτεχνῶν φαίνεται νὰ καλύπτουν καὶ τὸ ἔτος 1978, παράδειγμα ἡ περίπτωση τοῦ Λίνου Καρζῆ (1894-1978)· βλ. παρακάτω στὸν ἀρ. 2]. Στὴ σ. 329 τοῦ ἴδιου τόμου σύντομο βιογραφικὸ (τόπος καὶ χρόνος γέννησης, σπουδὲς) καὶ βιβλιογραφικὸ σημείωμα, ποὺ περιορίζεται στὰ τρία πρῶτα του βιβλία. Ἐνῶ σωστὰ γράφει πώς: «Στὰ 1956 τύπωσε τὴν πρώτη του ποιητικὴ συλλογὴ Πορεία τῶν ἴσκιων, ποὺ ἡ Κριτικὴ τὴ δέχτηκε μὲ συμπάθεια, ἀναγνωρίζοντας τὸ ταλέντο καὶ τὴν εἰλικρίνεια τοῦ νέου ἀνθρώπου ποὺ ἔγραφε ἀπὸ ἀνάγκη νὰ ἐκφραστῆ» καὶ πὼς «στὰ 1957 κυκλοφόρησε ἕνα δεύτερο ποιητικὸ βιβλίο, τὶς Μορφὲς καὶ σύμβολα, καὶ στὰ 1960 τὴ Ρίζα τοῦ ἥλιου», καταλήγει ὡς ἑξῆς: «Ἀπὸ τότε, κι ἀνεξήγητα, σώπασε, παρόλο ποὺ στὸ τελευταῖο του βιβλίο εἶχε δείξει πὼς τὸ ταλέντο του ὡρίμαζε κι ἔφτανε ὣς πιὸ διεισδυτικώτερες ἀναζητήσεις μέσα στὴν ἀνθρώπινη ψυχή.» Στὴ σ. 390 μνεία τοῦ ὀνόματος (στὸν Πίνακα Περιεχομένων).
  3. Γραμματολογικὴ καὶ Βιογραφικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία τῆς Ἑλληνικῆς Λογοτεχνίας [τοῦ] Δημήτρη Σιατόπουλου, Ἐκδόσεις Ἀφοὶ Παγουλάτου, Πανεπιστημίου 56, Ἀθήνα, χ.χ., τόμοι δύο. [Πιθανὴ χρονολογία ἔκδοσης τὸ 1981, ἀφοῦ ὁ Σιατόπουλος στὸν «Πρόλογο τοῦ συγγραφέα», τόμος 2ος, σελ. 7, μᾶς λέει πὼς ἡ βιογραφικὴ ἑνότητα τοῦ ἔργου του, ποὺ ἀποτελεῖ τὸν 2ο τόμο, βαδίζει «σὲ συνάρτηση μὲ τὴν τετράτομη Βιογραφικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία ποὺ κυκλοφόρησαν οἱ Ἐκδόσεις Παγουλάτου πρὶν πέντε χρόνια (Ἀπρίλιο 1976)». Τὰ πράγματα περιπλέκονται ἀκόμη περισσότερο ἀπὸ μιὰ σημείωση τῶν ἐκδοτῶν στὴ δεύτερη σελίδα ποὺ λέει: «Οἱ αὐτοτελεῖς αὐτοὶ τόμοι ἀποτελοῦν καὶ συμπλήρωμα τῆς τετράτομης Βιογραφικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας, ποὺ κυκλοφόρησε ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις μας τὸ 1974»!] Στὴ σ. 107 ἀναφέρονται ὅλες οἱ μετὰ τὸ 1960 καὶ ἕως τὸ 1979 ἐκδόσεις του, ἐνῶ τοῦ ἀποδίδονται, δυστυχῶς ἀπὸ κάποιο μοιραῖο μπέρδεμα, καὶ ἄλλες τρεῖς κάποιου ἄλλου.

 

page 006ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ

  1. Στέλιου Γεράνη Ὁ Πειραιὰς καὶ οἱ ποιητές του. (Μελέτημα καὶ Ἀνθολόγιο) Ἐκδόσεις Στοά, [Πειραιὰς] 1971. Στὶς σσ. 107-108 μνεία μὲ τὸ σχόλιο: «Λυρικὴ οὐσία διοχετεύει καὶ στοὺς στίχους τοῦ ποιήματος “San Antonio” ὁ Τάσος Ζερβός, καθὼς μᾶς δίνει, ζωντανή, τὴν εἰκόνα τοῦ γερασμένου καραβιοῦ, ποὺ σπάει τὴν ἁλυσίδα τῆς ἀποστρατείας, “αφήνει τὴν πικρὴ ἱστορία του στὴ νύχτα” καὶ “μὲ πλήρωμα παράξενο […] χάνεται στὸ σκοτάδι”». Στὴ σ. 133 ἀναδημοσίευση τοῦ ἴδιου ποιήματος, στὴ σ. 148 μνεία τοῦ ὀνόματος μὲ παραπομπὴ στὴ σελίδα ἀναδημοσίευσής του, στὴ σ. 149 μνεία τοῦ ὀνόματος στὸν «Ἀλφαβητικὸ Πίνακα Ποιητῶν».
  2. Μόσχου Σ. Κεφάλα Οἱ δικηγόροι-λογοτέχνες τοῦ Πειραιᾶ. (Μελέτημα καὶ Ἀνθολόγιο.) Ἔκδοση Δικηγορικοῦ Συλλόγου Πειραιῶς. Πειραιὰς 1990. Στὴ σ. 17 ἁπλὴ μνεία (ὀνοματεπώνυμο καὶ χρονολογία γέννησης).
  3. Ἑλληνικὰ καβαφογενῆ ποιήματα (1909-2001). Ἀνθολογία. Ἐπιλογὴ – Παρουσίαση – Σχόλια: Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Ἐκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρῶν. Πάτρα 2003, σελ. 304. Στὶς σσ. 123-124 ἀναδημοσιεύονται τὰ ποιήματα «Ὁ δρόμος πρὸς Δαμασκὸν» καὶ «Ὁ Λύσανδρος». Στὴ σ. 274 ἀναφέρεται: Τάσος Ζερβός: «Ὁ δρόμος πρὸς Δαμασκόν». Στὸ βιβλίο του Ἡ ρίζα τοῦ ἥλιου [= Τάσος Ζερβὸς Ἡ Πορεία τῶν ἴσκιων Ποιήματα 1956-1966, Πειραιὰς 1966, 59.= Τάσος Ζερβὸς Ποιήματα, 1956-1980, Ἀθήνα 1980, 61].—Τάσος Ζερβὸς «Ὁ Λύσανδρος». Στὸ βιβλίο του Ποιήματα, 1956-1980, Ἀθήνα 1980, 142-143. Στὴ σ. 295 καὶ στὸ παράρτημα «Ἀνθολογούμενοι ποιητὲς» ἡ μνεία: Ζερβὸς Τάσος, 1935-1995. Στὸ «Εὑρετήριο ὀνομάτων» τῆς σ. 298 ἡ μνεία: Ζερβὸς Τάσος 123-124, 274.

 

page 005ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ

  1. Ἄρη Δικταίου-Φαίδρου Μπαρλᾶ Ἀνθολογία Συγχρόνου Ἑλληνικῆς Ποιήσεως, 1930-1960. Ἐκδοτικὸς Οἶκος Γ. Φέξη, Ἀθήνα 1961, σελ. 445. Στὴ σ. 183 ἀνθολογοῦνται τὰ ποιήματα «Τὸ “San Antonio”», «Καταγωγὴ» (ἀπὸ τὴ συλλογὴ Μορφὲς καὶ σύμβολα) καὶ «Diana Grace».
  2. Γιάννη Κορίδη Ποιητικὴ Ἀνθολογία, 1930-1965, Ἰωλκός, Ἀθήνα 1965, σσ. 106-107. («Ὁ νεκρός», «Σιωπητήριο», «Ἀγριόχηνες»).
  3. Ρένου Ἀποστολίδη, Ἀνθολογία τῆς Νεοελληνικῆς Γραμματείας, Ἡ Ποίηση, ι΄ ἔκδ. (corpus), τόμος 1ος, Ἀθήνα [1970], σσ. 381-385. (Γενναιόδωρη ἀνθολόγηση, ποὺ περιέχει τὰ ποιήματα «Τραγούδι τοῦ ἀλόγου», «Ἐκτελεστικὸ ἀπόσπασμα», «Μονόλογος», τὸ ποίημα «Ὁ νεκρός», σὲ μορφὴ πεζοῦ ὅμως, μὲ τοὺς στίχους χωρισμένους μὲ ἀγκύλες, τὸ ἴδιο καὶ μὲ τὰ ἐκτεταμένα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ ποίημα «Ἰδοὺ ἵππος χλωρός», καθὼς καὶ ἀρκετὰ ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν Πορεία τῶν ἴσκιων).
  4. Ρένου, Ἥρκου καὶ Στάντη Ἀποστολίδη, Ἀνθολογία τῆς Νεοελληνικῆς Γραμματείας. Τὸ διήγημα, τόμος 4ος. Ἀθήνα χ.χ. [1979;] (Δημοσιεύεται τὸ διήγημα «Ἡ τελικὴ ἔφοδος τῶν πραγμάτων», παρμένο ἀπ’ τὸ βιβλίο του Γιατί γελοῦσε ὁ Μύσωνας.)
  5. Μάκη Πανώριου Τὸ ἑλληνικὸ φανταστικὸ διήγημα, τόμος β΄, Ἐκδόσεις Αἴολος, Ἀθήνα 1993. (Στὶς σσ. 57-60 ἀνθολογεῖται τὸ διήγημα τοῦ Τάσου Ζερβοῦ «Ἦταν ἀλήθεια», παρμένο ἀπ’ τὸ βιβλίο του Γιατί γελοῦσε ὁ Μύσωνας.)

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Ἀπὸ τὰ ποιήματα τοῦ Τάσου Ζερβοῦ, τουλάχιστον ἀπ’ ὅσο ξέρουμε, ἔχουν μεταφραστεῖ καὶ δημοσιευτεῖ τρία ὅλα κι ὅλα, κι αὐτὰ σύντομα:

α) Δύο στὰ πορτογαλικὰ («Θεατὲς» καὶ «Ἀνάληψις») ἀπὸ τὸν José Paulo Paes στὴν ἀνθολογία του Σύγχρονοι Ἕλληνες Ποιητές, ποὺ βγῆκε στὴ Βραζιλία (Poetas Gregos Contemporãneos, tradução e prefãcio de José Paulo Paes, Editora Noa Nova, Ilha de Santa Catarina 1991)· στὴ σ. 9 ἀναφέρεται τὸ ὄνομα τοῦ ποιητῆ καὶ οἱ τίτλοι τῶν ποιημάτων· στὶς σσ. 65-66 οἱ μεταφράσεις τῶν ποιημάτων καὶ στὴ σ. 71, στὸ ἐπίμετρο μὲ τὶς «Σημειώσεις γιὰ τοὺς ποιητές», ἡ παρατήρηση: «Δὲν κατόρθωσα νὰ βρῶ βιογραφικὰ καὶ βιβλιογραφικὰ στοιχεῖα του».

β) Ἕνα στὰ γερμανικὰ (ἡ «Καταγωγή», ἀπὸ τὴ συλλογή του Μορφὲς καὶ σύμβολα) σὲ δική μου μετάφραση, στὸ πολύγλωσσο περιοδικὸ τῆς «Ἑλληνικῆς Ἑταιρίας Μεταφραστῶν Λογοτεχνίας» Greek Letters, τόμος 10ος, 1996-1997, στὰ πλαίσια ἑνὸς μικροῦ ἀνθολογίου μὲ τίτλο Moderne Griechische Lyric (Σύγχρονη Ἑλληνικὴ Ποίηση), ποὺ κυκλοφόρησε ξεχωριστὰ καὶ σὲ ἀνάτυπο χάρη στὴν εὐγενικὴ πρωτοβουλία τοῦ καθηγητῆ Κάρολου Μητσάκη.

 

page 014ΑΛΛΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

  1. Ἄλκης Θρύλος [Ἑλένη Οὐράνη] «Τάσου Ζερβοῦ Μορφὲς καὶ σύμβολα», βιβλιοκρισία, Περ. Καινούρια Ἐποχή, Ἄνοιξη 1958, σ. 283.
  2. Ματθ[αίου] Γ. Μουντὲ «Πέντε φωνές: Δικταῖος, Ἐλύτης, Λυγίζος, Ζερβός, Παρθένης». Ἐφ. Ἡ Πρόοδος Χίου. 5ον-4. ΖΕΡΒΟΣ. Ἐπιφυλλίδα γιὰ τὶς δύο πρῶτες συλλογὲς τοῦ ποιητῆ. Ἀρχίζει μὲ τὴ φράση: «Ὁ Τάσος ὁ Ζερβὸς εἶναι ἀπὸ τοῦς λίγους, ὀλίγιστους, ποιητὲς ποὺ λές: Ἂς σταθῶ ν’ ἀκούσω τὸ τραγούδι τους γιατὶ τ’ ἀξίζει.»
  3. Ρένας Χατζηδάκη «Τάσου Ζερβοῦ Ἡ μεγάλη ἔρημος». Ποιήματα. Σελ. 36. Πειραιὰς 1962. (Βιβλιοκρισία.) Ἐφ. Πανσπουδαστική, ἀρ. φ. 43-44, Ἰανουάριος-Φεβρουάριος 1963, σ. 24. [Ἡ κριτικὸς παρατηρεῖ πὼς «τὰ ποιήματα τοῦ Τάσου Ζερβοῦ κινοῦνται σὲ μιὰ ἀτμόσφαιρα εὐαισθησίας καὶ λεπτότητας. Ρομαντικὸς εἶναι ὁ ποιητής, χωρὶς νὰ φτάνει σὲ ἀκρότητες ἢ ὑπερβολές. Τὰ θέματά του, συχνὰ παρμένα ἀπὸ τὴ Βίβλο, ὁ στίχος του, ἕνας ἄνετος ἐλεύθερος στίχος, δημιουργοῦν κλῖμα τρυφερὸ καὶ ἤρεμο, ποὺ δὲν ὁδηγεῖ ὅμως τὸν ἀναγνώστη σὲ κανενὸς εἴδους προβληματισμὸ ἢ ἀναζήτηση.» Καὶ παρακάτω: «Ὁ ποιητής, ἀμπαρωμένος στὰ τείχη του, ζεῖ μόνο γιὰ τὸν ἐαυτό του, ἀδιαφορώντας γιὰ τὴ σκληρόττα καὶ τὴν ἀμεσότητα τῆς ζωῆς.» Ἂν καὶ κλείνει μὲ μιὰ πιο αὐστηρὴ μομφή, ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴ μονομέρεια τοῦ δογματισμοῦ καὶ πού, ναὶ μὲν προδίδει τὴν ὀπτικὴ γωνία ἑνὸς (νέου προφανῶς) ἀτόμου, ποὺ βλέπει τὴν ποίηση μέσ’ ἀπ’ τὸ πρίσμα τῆς ἀριστερᾶς ἰδεολογίας, ἀλλὰ δὲν στερεῖται ἐντελῶς μιᾶς κάποιας δόσης ἀλήθειας, ἀφοῦ ὕψιστη φιλοδοξία καὶ ἐπιταγὴ κάθε νέου ποιητῆ μὲ συναίσθηση τοῦ προορισμοῦ του εἶναι, ὡριμάζοντας βέβαια πρῶτα, ν’ ἀγκαλιάσει τοὺς συνανθρώπους του καὶ τὰ προβλήματά τους μὲ τρόπο ὑπερκομματικό, χωρὶς ἀναγκαστικὰ νὰ προδώσει τὶς ἀρχὲς καὶ τὰ ἰδανικά του.]
  4. Ρένου Ἀποστολίδη Ἀνθολογία τῆς Νεοεληνικῆς Γραμματείας, Ἡ Ποίηση, ι΄ ἔκδ. Τόμος 2ος, Ἀθήνα [1971]. Στὸ ἄτιτλο εὐχαριστήριο τῆς (χωρὶς ἀρίθμηση) σ. 1109: «[…] Ἡ ὅλη ἔκδοση χρωστάει μεγάλη χάρη […], καθὼς καὶ στὴν μὲ πράξεις φιλία τοῦ […], Τάσου Ζερβοῦ […]».
  5. Ν. Φ. Π[ολίτη] «Τάσου Ζερβοῦ Πάραλος», βιβλιοκρισία, Ἐφ. Καθημερινή, 17-1-1983.
  6. Ἑλένης Θ. Τσιριγώτη «Τάσος Ζερβὸς (1935-1995) [Ὁ ψαράς, ὁ ποιητής, ὁ ἄνθρωπος]», Ἐφ. Καλημέρι [Ἐφημερίδα Συλλόγου Ἁπανταχοῦ Ἁγιοδημητριωτῶν Μονεμβασίας «Ὁ Ἅγιος Δημήτριος», ἀρ. φ. 6, Μάρτιος 1996, σσ. 4-5.
  7. Βαγγέλη Βανικιώτη: [Τάσος Ζερβός]. Νεκρολογία. Ὅ.π., σ. 5.
  8. [Ἀνώνυμου] «Τάσος Ζερβός», νεκρολογία, Ἐφ. Ἡ φωνὴ τῆς Μονεμβασίας, 31-3-1996.
  9. Ἄγγελου Παρθένη «Τάσος Ζερβός», νεκρολογία, περ. Νέα Ἑστία, ἔτος Ο΄-τόμος 139ος-τ. 1650, 1-4-1996, σ. 476.
  10. Ἄγγελου Παρθένη «Συνοδοιπόροι (Στὸν ἀδελφὸ Τάσο Ζερβὸ)», ποίημα, περ. Πειραϊκὰ Γράμματα, τ. 9, Ὀκτώβριος-Δεκέμβριος 1996, σ. 39.
  11. Κώστα Κρεμμύδα «Τάσος Ζερβός: Προσωπογραφίες ἢ Τὸ μεσιανὸ κατάρτι, ποιήματα», βιβλιοκρισία, περ. Μανδραγόρας, Αὔγουστος-Σεπτέμβριος 1997, τ. 16-17, σ. 54. [Μιὰ ἀξιόλογη καὶ γεμάτη συναίσθημα προσέγγιση τοῦ κύκνειου ἄσματος τοῦ ποιητῆ ἀπὸ τὸν συντάκτη τοῦ ἄρθρου, ὁ ὁποῖος φαίνεται πὼς γράφει καὶ ὁ ἴδιος ποίηση, κι ἔτσι, κινούμενος στὸ ἴδιο μῆκος κύματος μαζί του, στέκεται μὲ ὀξεία κριτικὴ διάθεση ἀπέναντι στὰ κακῶς κείμενα τῆς σημερινῆς ἐποχῆς καί, μὲ ἀφυπνισμένη νοσταλγία καὶ ξεχωριστὴ εὐαισθησία, ζυγίζει, ἀποτιμᾶ καὶ ἐκτιμᾶ τὶς γνήσιες διαχρονικὲς ἀξίες. Ἡ τελευταία μάλιστα φράση εἶναι ἀξιομνημόνευτη, γιατὶ ἐκφράζει τὴ δίψα γιὰ ποιότητα καὶ εἰλικρίνεια στὸν λόγο: «Θὰ ζήσουμε ἄραγε τὴν ἐποχὴ ποὺ ὁ ἄνθρωπος θὰ ἐπανακάμψει στὰ ὅσα τοῦ πρέπουν ὡς ἀνθρώπου, ποὺ ἡ ποίηση, ἡ γλώσσα, ἡ τέχνη, δὲν θὰ ζοῦν στὸ περιθώριο, τῶν πολύχρωμων ἀκαλαίσθητων ἐντύπων τοῦ πολὺ ποὺ καταλήγει στὸ τίποτα, ἀλλὰ θὰ ὑπηρετεῖ καὶ θὰ τέρπει τὸ πᾶν; Ἐὰν συμβεῖ, ἐὰν ὑπάρξει, ἐνδεχομένως καὶ ἴσως, θὰ ὀφείλεται, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, καὶ στὴν ποίηση τοῦ Τάσου Ζερβοῦ.»]
  12. Ἐφ. Νέα Μύκονος, ἀρ. φ. 602-603, Ἀπρίλιος-Μάιος 1998, σ. 2. «Διάλεξη». (Ἀναφέρεται στὸν ἀρ. 2 τῆς ἑνότητας «Ὁμιλίες, Ἐκπομπές.»)
  13. Ἐφ. Ἡ Μυκονιάτικη, Ἰούνιος 1998. «Ποιητικὴ βραδιά». (Ἀναφέρεται στὴν ὁμιλία μου τῆς 4-5-1998. (Βλ. παρακάτω τὸν ἀρ. 2.)
  14. Ἑλένης Θ. Τσιριγώτη «Μὲ ἀφορμὴ μιὰ ποιητικὴ βραδιά», Ἐφ. Καλημέρι, ἀρ. φ. 16, Σεπτέμβριος 1998. (Βλ. παρακάτω τὸν ἀρ. 2.)
  15. Ἐφ. Λόγος Κεφαλλήνων καὶ Ἰθακησίων Πειραιᾶ, ἀρ. φ. 106, Ἀπρίλιος-Μάιος 1999, σ. 2. «Ἐκδήλωση γιὰ τὸν Τάσο Ζερβό». (Ἀναφέρεται στὸν ἀρ. 3 τῆς παρακάτω ἑνότητας.)

 

ΟΜΙΛΙΕΣ, ΕΚΠΟΜΠΕΣ

  1. Ἐκπομπὴ στὸν τηλεοπτικὸ σταθμὸ «Κανάλι 5» τοῦ Ρένου Ἀποστολίδη γιὰ τὸν Τάσο Ζερβὸ (πιθανῶς κατὰ τὴν ἄνοιξη τοῦ 1996), ἐξαφορμῆς τῆς μεταθανάτιας συλλογῆς του Προσωπογραφίες ἢ Τὸ μεσιανὸ κατάρτι, ἀντίτυπο τῆς ὁποίας, σὲ μιὰ πρόχειρη, πολυγραφημένη ἔκδοση, τοῦ εἶχε σταλεῖ ἀπὸ τὴν χήρα τοῦ ποιητῆ, μὲ τὴ συμμετοχή, ὡς συνομιλητῆ, τοῦ Τάσου Ρούσσου. (Μιὰ πολὺ ἐνδιαφέρουσα, διεξοδικὴ προσέγγιση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ ποιητῆ, καθὼς καὶ μιὰ ἐμπεριστατωμένη ἀνάλυση τῆς ὥριμης, τελειωτικῆς φάσης τοῦ ἔργου του, τὴν ὁποία εἶχα τὴν τύχη, ἀπὸ καθαρὴ σύμπτωση, νὰ παρακολουθήσω ὁ ἴδιος, χωρὶς καὶ νὰ εἶμαι σὲ θέση νὰ τὴν καταγράψω.)
  2. Ὁμιλία τοῦ Ἄγγελου Παρθένη στὶς 4-5-1998 στὸ Ἐντευκτήριο τῆς «Ἐθνικῆς Ἑταιρίας Ἑλλήνων Λογοτεχνῶν», Ἱπποκράτους 63, Ἀθήνα, μὲ θέμα «Ὁ ποιητὴς Τάσος Ζερβός». Ποιήματα ἀπαγγέλλουν ἡ Ὄλγα Δαμάνη καὶ ὁ Δημήτριος Πισιμίσης. Στὸ πιάνο συνοδεύει ὁ Νίκος Καλλίτσης. (Στὸν πρόλογό του ὁ ὁμιλητὴς ἐπισημαίνει τὸ τυχαῖο μέν, ὡστόσο ἀξιοπρόσεκτο γεγονὸς ὅτι ὡς ἀπόφοιτος τοῦ Α΄ Προτύπου Γυμνασίου Ἀρρένων Πειραιῶς, τῆς σημερινῆς Ἰωνιδείου Σχολῆς, μιλάει γιὰ ἕναν ἄλλο ἀπόφοιτο καὶ συμμαθητή του στὸ ἐντευκτήριο τῆς Ἑταιρίας, τῆς ὁποίας ὁ τότε καὶ τώρα πρόεδρος, ὁ Εὐάγγελος Ν. Μόσχος, εἶναι κι αὐτὸς ἀπόφοιτος τοῦ ἴδιου Γυμνασίου! Ταυτόχρονα, ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀπαγγέλλοντες, ὁ Δημήτριος Πισιμίσης, εἶναι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη καθηγητὴς φιλόλογος στὴν Ἰωνίδειο Σχολὴ καὶ μάλιστα, δυὸ-τρία χρόνια ἀργότερα, περατώνει τὴν ὑπηρεσία του ὡς λυκειάρχης της!)
  3. Ὁμιλία τοῦ Ἄγγελου Παρθένη στὶς 28-2-1999 στὸ πολιτιστικὸ κέντρο τῆς «Ἀδελφότητας Κεφαλληνίων καὶ Ἰθακησίων», Γρηγορίου Λαμπράκη 144, Πειραιᾶ, μὲ θέμα «Ὁ ποιητὴς Τάσος Ζερβός». (Ἡ ἴδια ὁμιλία ὅπως στὸν ἀρ. 2, ἀλλαγμένη σὲ κάποια σημεῖα της καὶ στὸ προλογικό της σκέλος: ὁ ὁμιλητὴς κάνει μιὰ σύντομη ἀναδρομὴ στὴ μεγάλη ποιητικὴ παράδοση τῆς Ἑπτανήσου καὶ εἰδικότερα τῆς Κεφαλλονιᾶς ἀναφερόμενος στοὺς πιὸ χαρακτηριστικούς της ἐκπροσώπους στὴ λυρικὴ καὶ σατιρικὴ ποίηση.) Ποιήματα ἀπαγγέλλουν ἡ Ὄλγα Δαμάνη καὶ ἡ Μέμη Σπυράτου, στὴν κιθάρα αὐτοσχεδιάζει ὁ Νότης Μαυρουδῆς. (Μ’ αὐτὴ τὴν εὐκαιρία, νιώθω ὡς χρέος μου νὰ ἀποτίσω φόρο τιμῆς στὴ μνήμη τοῦ ὀργανωτῆ τῆς βραδιᾶς ἐκείνης καὶ ψυχῆς τοῦ πολιτιστικοῦ κέντρου Θανάση Σώκαρη, ποὺ ἄφησε ξαφνικὰ τὴν τελευταία του πνοὴ λίγους μῆνες ἀργότερα στὴν ἀγαπημένη του πατρίδα, τὴν Κεφαλλονιά.)

 

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

  1. Στὸ περ. Τὰ Νέα Ἑλληνικὰ τῶν Ἡρακλῆ καὶ Ρένου Ἀποστολίδη (Γενικὴ Γραμματεία: Πάρις Τακόπουλος, Περίοδος Γ΄, Ὀκτώβριος ’66, τ. 10, σ. 742), παρμένα ἀπὸ τὴν Πορεία τῶν ἴσκιων ΙΙ, ἀναδημοσιεύονται τὰ ποιήματα «Τὸ τραγούδι τοῦ ἀλόγου», «Ἐπινίκιο», «Ἐκτελεστικὸ ἀπόσπασμα» καὶ ἕξι μικρὰ ἀποσπάσματα.
  2. «Μανιάτικος καημός», Ἐφ. Καλημέρι, ἀρ. φ. 6, Μάρτιος 1996, σ. 5.
  3. Πυρφόρος, διμηνιαία ἔκδοση Ἐθνικοῦ Μετσοβείου Πολυτεχνείου, τεῦχος 25, Ἰούλιος-Ὀκτώβριος 1996. Ἀναδημοσιεύεται τὸ ποίημα «Ἐλαιογραφία καὶ τοπίο λύπης ἔξω ἀπὸ τὸ Λαύριο τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1989».
  4. Λακωνικὸν Ἡμερολόγιον, ἐκδόσεις «Ἰδομορφή», Γιῶργος Κῶτσος, Σπάρτη. Ἔχουν ἀναδημοσιευθεῖ τὰ ποιήματα «Αὐτὸς ὁ ποταμός», «Μανιάτικος καημός» (ἔτος 1998), «Ἡ γενικὴ χρησιμότης τῶν φελλῶν» (ἔτος 1999), «Οἱ νήπιοι», «Οἱ σύνεδροι» (ἔτος 2000), «Στὸν τοῖχο», «Ξέφραγος», «Αἰφνίδιοι θάνατοι» (ἔτος 2001), «Γυμνίτης τοῦ 20οῦ», «Ποινὴ σωφρονισμοῦ», «Νεκρὰ φύση», «Τὸ θαῦμα» (ἔτος 2002), «Ὕμνος καὶ προσευχὴ στὴν Τριτογένεια» (ἔτος 2003).
  5. [Ἀνθολόγος τοῦ Ἰούνη: Ἀνδρέας Θ. Κίτσος-Μυλωνᾶς:] Τάσου Ζερβοῦ: ἀποσπάσματα ἀπ’ τὸν Ἄψινθο [«Ἰδοὺ ἵππος χλωρὸς»] («Ὅτι πλησίασες τὴ σκηνή μου…», στ. 77-82), Ἐφ. Αὐγὴ τῆς Κυριακῆς, 15-6-2003.